Złość u dziecka to trudna emocja nie tylko dla samego Malucha, ale i dla jego rodziców. Maluszki czują złość często i intensywnie. Czasami trudno przewidzieć, co może ich wyprowadzić z równowagi. Nic więc dziwnego, że ta emocja to główna przyczyna szukania pomocy u psychologa. Rodzice zgłaszają się do specjalistów z powodu agresji, niechęci do wykonywania poleceń, oporu na wszelkie prośby, „alergii na słowo NIE”, rzucania się na podłogę i innych trudnych zachowań, za którymi stoi w większości jedna emocja – ZŁOŚĆ.
Niestety, wraz ze zgłoszeniem się do psychologa, pojawiają się również oczekiwania natychmiastowego „naprawienia” dziecka. Rodzice często chcą, by ich Maluszek stał się spokojniejszy, bardziej uległy i oczywiście, by się nie złościł. A to wszystko w ciągu jednej wizyty. Jak można się domyślić, oczekiwania te są nierealne z kilku powodów:
- Nauczenie dziecka radzenia sobie ze złością to jest PROCES, który trwa czasami miesiącami, a nawet latami.
- Sama nauka nie wystarczy. Kluczowe jest także włączenie w ten proces całej rodziny. Dziecko naśladuje rodziców, dlatego każdy członek rodziny powinien również skupić się na własnym rozwoju emocjonalnym.
- Nauka nie obejmuje jedynie tłumaczenia. Dzieci uczą się cały czas, podczas każdej czynności, dlatego proces nauki radzenia sobie ze złością trzeba włączyć w codzienność.
- Aby Maluch oswoił swoją złość, czyli nauczył się radzić sobie z tą emocją, potrzebne są 3 różne etapy:
- I etap – poznanie emocji,
- II etap – rozróżnianie emocji,
- II etap – zarządzanie emocjami.
Kluczowe jest zrozumienie, że nauczenie dziecka radzenia sobie ze złością jest złożonym procesem, który postępuje wraz z rozwojem inteligencji emocjonalnej i zmianą w zachowaniu wszystkich członków rodziny.
ETAPY OSWAJANIA ZŁOSCI:
- POZNANIE ZŁOŚCI.
Żaden maluszek nie będzie panował nad złością, jeżeli nie potrafi jej rozpoznać u siebie i u innych. Dlatego pierwszą, najważniejszą rzeczą jest nauczenie swojej pociechy rozpoznawania tej emocji. Warto posłużyć się tutaj różnymi obrazkami i ilustracjami, które pokazują jak wygląda złość na twarzy, jak można ją rozpoznać po postawie ciała, jak wygląda złość u innych osób, u zwierzątek etc. Pomocne są karty pracy, które znajdują się w ebooku Pingwinek Oli uczy emocji. Złość (ebook pdf) Dopiero jak dziecko będzie znało złość, możemy oczekiwać, że zauważy ją u siebie.
2. POZNANIE PRZYCZYN ZŁOŚCI.
Kolejnym etapem, zaraz po nauce rozpoznawania złości, jest nauczenie dziecka, skąd się bierze złość. Tutaj warto odnieść się do codziennych zachowań i powodów złości u konkretnego dziecka. Jeżeli nasz maluszek czuje złość za każdym razem jak musi iść do przedszkola lub jak wyłączamy bajkę, to ważne jest by omówić te sytuacje. Ważne jest także, by skupiać się na powodach do złości nie tylko u siebie, ale i u innych ludzi i zwierząt. Posłużyć mogą do tego obrazki i obserwacja otoczenia.
3. POZNANIE SPOSOBÓW NA RADZENIE SOBIE ZE ZŁOŚCIĄ
Jeżeli maluch wie już jak wygląda złość i jakie są jej powody, to można wprowadzić naukę radzenia sobie z tą emocją. To właśnie do tego etapu rodzice często chcą „przeskoczyć” już na samym początku. Niestety nie ma drogi na skróty. Maluch musi przejść wszystkie etapy poznania emocji, żeby móc sobie z nią radzić. Na tym etapie pokazujemy dziecku różne sposoby na złość, tłumaczymy co może zrobić jak poczuje się rozgniewany. Co może zrobić, zamiast krzyczeć, zamiast uderzać lub rzucać się na podłogę. Dzieci muszą POZNAĆ AKCEPTOWANE SPOSOBY NA WYRAŻENIE TEJ EMOCJI. Nie możemy bowiem oczekiwać, że dziecko stłumi w sobie złość i przestanie ją odczuwać. To jest niezdrowe i toksyczne dla organizmu. Tłumione emocje powodują szereg chorób somatycznych i psychicznych, a tego przecież nie chcemy.
W określeniu sposobów na złość bardzo pomaga zrobienie TABLICY ZŁOŚCI, czyli narysowania indywidualnych sposobów na złość. Pomoce są także narzędzia takie jak tuba złości, poducha złości, kącik złości, mata do wytupywania złości. Część z tych narzędzi zawartych jest w wyżej wspomnianym ebooku Pingwinek Oli uczy emocji. Złość (ebook pdf). Można się nimi posłużyć w nauce.
Pamiętajmy, że bez względu na to, na jakim etapie oswajania złości jest dziecko, my również powinniśmy pracować nad własnymi emocjami. Krzyczenia lub trzaskania drzwiami dzieci często uczą się od dorosłych. To właśnie rodzice są pierwszym wzorem do naśladowania i to rodzice swoim przykładem pokazują jak można radzić sobie z trudnymi emocjami.
Do nauki radzenia sobie ze złością trzeba podejść ze spokojem, akceptacją i dużą wyrozumiałością. Wymienione etapy mogą wydawać się czasochłonne, jednak jest to duża inwestycja w rozwój emocjonalny dziecka. Dzięki tym trzem krokom maluch uczy się nie tylko panować nad emocjami, ale również rozwija myślenie przyczynowo – skutkowe, wzmacnia kompetencje społeczne. Takie podejście sprzyja budowaniu pewności siebie i poczuciu własnej wartości. Dziecko przekonuje się, że w jego życiu jest miejsce na każdą emocję, bez względu na to czy jest ona przyjemna czy nieprzyjemna. Nasza pociecha przez całe życie będzie doświadczać złości, warto więc zadbać o to, by już od najmłodszych lat ją oswajać <3.
